Uzayda Bugün: 24 Ağustos 2006 – Plüton Gezegenlikten Çıkarıldı
Uzayda bugün, 24 Ağustos 2006 tarihinde gerçekleştirilen Uluslararası Astronomi Birliği toplantısı sonucunda, Plüton’ün yeni gezegen olma şartları için yetersiz olduğuna kanaat getirilerek gezegenlikten çıkarılmasına karar verildi.
Antik çağlardan itibaren fazla değiştirilmeden kullanılan gezegen tanımının, modern zamanlardaki keşifler sonrasında yetersiz kaldığını fark eden gökbilimciler, 2006 yılında yeni bir gezegen tanımı oluşturmak amacıyla Uluslararası Astronomi Birliği üyelerini toplantıya çağırdı.
Asıl amaç, 2001 yılından itibaren Güneş Sistemi içerisinde keşfedilen belli bir büyüklüğün üzerindeki küresel cisimlerin nasıl sınıflandırılacağını belirlemekti. Fakat, durum eski gezegenleri de ilgilendiriyordu. Çünkü, keşfedilen son cisimlerden biri olan cüce gezegen Eris, yaklaşık olarak Plüton ile aynı boyutlardaydı ve onuncu gezegen olarak adlandırılıyordu. Ve eğer ki, Eris gezegen olamayacaksa, bu doğrudan Plüton’u da ilgilendiriyordu.
Toplantı sırasında birçok başlık için karşıt sesler olsa da, dönem itibariyle gezegen olma yeni şartları oy çokluğu ile şöyle duyuruldu:
“Modern gözlemler, gezegen sistemleri konusundaki anlayışımızı değiştirmektedir. Ve bu cisimler için kullandığımız terminolojinin mevcut anlayışımızı yansıtması önemlidir. Bu, özellikle gezegenlerin tanımı için geçerlidir. Gezegen kelimesi, sadece gökyüzünde hareket ediyor olarak görünen cisimleri tanımlıyor. Ve son keşifler gösteriyor ki, mevcut olan bilgilerimizi kullanarak, yeni bir tanım oluşturmamız gerekiyor.
Bu nedenle, Güneş Sistemimizdeki gezegenler ve uydular hariç diğer cisimlerin, şu şekilde üç ayrı kategoride tanımlanmasını uygun görüyoruz.”
- Gezegenler,
- Güneş’in yörüngesinde bulunan bir gök cismidir,
- Kendilerini küresel şekle getirebilecek kadar büyük bir kütleye sahip olmalıdır. Yani hidrostatik denge durumu (Daha fazla bilgi için bkz Hidrostatik Denge nedir)
- Ve yörüngesinin çevre bölgesini temizlemiş olmalıdır.
- Cüce gezegenler,
- Güneş’in yörüngesinde bulunan bir gök cismidir.
- Küresel şekle gelebilecek kütleye sahip olmalıdırlar.
- Gezegenlerin uyduları değildirler.
- Çevre yörüngesini temizlemeleri şart değildir.
- Güneş’i çevreleyen uydular dışındaki diğer bütün cisimler, toplu olarak “Güneş Sistemi Küçük Cisimleri” olarak adlandırılacaktır.
- Pluto, yukarıdaki tanım dolayısıyla bir cüce gezegendir. Ve bu yeni tür için bir prototip olarak kabul edilmektedir.