Uzay Çöpleri Nedeniyle Ay Görevleri Tehlikede
İlk uzay araçlarının üzerinden geçen onlarca yılda sayıları 2.000’in üzerinde olan yeni uydular yörüngeye gönderilmeye devam edildi ve günümüzde Dünya’yı çevreleyen bu insan yapımı uzay çöplüğü ciddi bir problem oluşturmaya başladı.
Bu uzay çöpleri, Dünya’dan gönderilen uzay araçları için bir sorun teşkil etse de, asıl büyük problem bizim yörüngemizin biraz daha uzağında bulunuyor. 1960’lı yıllarda, Apollo programının başlatılması ve ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki uzay yarışının başlamasıyla birlikte, günümüzde Ay’ın yörüngesi de insan yapımı çalışma ömrünü doldurmuş uzay araçları ve yayılmış durumdaki uzay çöplerine ev sahipliği yapıyor.
Dünya ile Ay arasında ve Ay’ın yörüngesinde birkaç düzine insan yapımı uzay çöpü parçası olduğunu tahmin ediliyor. Roket gövdeleri, görev süresi biten uydular ve çeşitli görevlerden kalan enkazlardan oluşan bu çöplükler, henüz büyük miktarda olmasalar da, en büyük sorun bu enkazların nerede olduklarının bilinmemesidir. Hatta, bırakın nerede olduklarını, ne oldukları ve oraya nasıl geldikleri hakkında çok az veri bulunuyor.
Tekrar başlayacak olan Ay görevleri sonrasında, gelecekte Ay ve Dünya arasındaki yörüngede çok daha fazla başıboş gezen çöp bırakılmaya devam edilecek. Bu çöpler de, gelecekte astronotlar ve uzay araçları için tehlikeli koşullar yaratabilecektir.
Bu amaçla, bu bölgedeki uzay çöplerini bulmak, tanımlamak ve izlemek için hala Ay’da görevini sürdüren teleskoplar ve mevcut veriler kullanılarak bir enkaz kataloğu oluşturulması planlanıyor.
Uzay Çöpleri ve Riskleri
Ülkelerin uzay ajanları, Ay’a yapılan insanlı ve insansız görevlerden saçılan uzay çöplerinin takibini geçmişten günümüze kadar hiçbir dönemde yapmadı. Bu denetimsizlik nedeniyle birçok cisim serbest durumda Ay ile Dünya arasındaki bu alanda yer alıyorlar. Ve bu nesneler öylece ortadan kaybolmayacaklar.
Ay’ın yörüngesinin bir uzay çöplüğü haline gelmesi önlenmek isteniyorsa, bu alandaki uzay çöplüğünün takip edebilmesi gereklidir. Bu takibin yeni görevler öncesine kadar yapılamaması, Ay görevleri için birçok risk oluşturmaktadır.
Bunlardan en önemlisi, Ay’a koloni kurma çalışmalarının başlayacağı önümüzdeki yıllar için çarpışma riskidir. Önümüzdeki 10 yıl içinde, altı ülke ve bazı özel şirketlerin 100’ün üzerinde aracı bu ve benzer yörüngelere göndermesi planlanmaktadır. Her görevde, yörüngedeki boş alanlar azaldığı için uzay çöpleriyle çarpışma riski artar. Görevler sırasında çöpler bırakıldıkça toplam uzay çöpü miktarı da aynı şekilde artar.
Diğer bir risk de Ay’ın yörüngesindeki çöpleri yakalayabilecek seviyede bir atmosferinin olmamasından kaynaklanmaktadır. Hem ABD hem de Çin önümüzdeki yıllarda Ay’da üsler inşa etmeyi planlarken, Ay’ın yüzeyine düşecek uzay çöplerinin Ay’daki insan yaşamı ve altyapı için gerçek bir tehdit haline geleceğine kesin gözüyle bakılıyor.