Starlink uyduları, SpaceX’in yeryüzünün ücra köşeleri de dahil olmak üzere her bir bölgesine ucuz internet olanağı sağlamak için Dünya’nın yörüngesine yerleştirdiği uydulardır. Starlink projesi kapsamında Dünya’nın alçak yörüngesine toplam 12 bin uydunun yerleştirilmesi planlanıyor.
2015 yılında, tüm dünyaya internet sağlama düşüncesiyle başlanılan projede, planlanan sayıda uydunun 10 yılda üretilip yörüngeye yerleştirilmesi beklenirken, toplam proje maliyetinin yaklaşık 10 milyar Dolar olacağı tahmin ediliyor.
SpaceX, Starlink projesine ilk olarak, TinTin A ve TinTin B isimli iki test uydusuyla 2018’de başladı. Sorunsuz geçen görevin ardından toplanan ilk veriler doğrultusunda, daha düşük irtifalara uydu göndermek gibi bir takım değişiklikler yapılarak ilk seri uyduların geliştirilmesi için çalışmalara başlanıldı.
60 Starlink uydusundan oluşan ilk seri, 23 Mayıs 2019 tarihinde, SpaceX Falcon 9 roketi kullanılarak fırlatılarak, yeryüzünden 550 kilometre yükseklikteki yörüngelerine yerleştirildiler. Bu mesafenin seçilmesinin nedeni ise, uyduların hem etkisini azaltmayacak kadar yakınlar, hem de Dünya’nın yer çekimi etkisiyle birkaç yıl içerisinde atmosfere çekilmiş olacaklar. Böylece, kullanım sürelerinin sonuna gelindiğinde yörüngeyi bir uydu çöplüğüne çevirmeyecekler.
1 Mayıs 2020 tarihi itibariyle, SpaceX 422 Starlink uydusunu yörüngeye yerleştirilmiş durumdadır. Hala Falcon 9 roketleriyle gönderilen uydular, her iki haftada bir gerçekleştirilen uçuş başına 60 tane taşınabiliyorlar. Toplamda yaklaşık 12 bin uydunun yerleştirilmesi, sonrasında ise bu sayının 42 bine çıkarılması planlanıyor. Peki, geleceğin teknolojisi olarak görülen Starlink uyduları nasıl çalışıyor?
Starlink Uyduları Nasıl Çalışıyor
Starlink uydularının nasıl internet sağlayacaklarını anlatmadan önce şu soruya cevap vermek gerekiyor: “Neden kablolar yerine Dünya’nın yörüngesinden internet sağlamaya çalışılıyor?”
İnterneti çok uzak mesafelere ulaştırmak istediğinizde, günümüzde çoğunlukla kullandığımız fiber kabloların kullanıcıya kadar çekilmesi gereklidir. Bu yüzden, ortaya çıkan maliyet inanılmaz büyüklüklere ulaşabilmektedir. Starlink uyduları, fiziksel olarak döşenmesi gereken kabloları kullanmak yerine, sinyaller yoluyla havadan interneti kullanıcı ulaştırmayı amaçlıyor. Bunun nedeni de, uzay boşluğunda sinyallerin fiber optik kabloya göre yüzde 47 daha hızlı olmasından kaynaklanıyor. Üstelik, uyduların yörüngede planlanan şekilde yerleştirilmesi durumunda, istenilen her yere her zaman internet ulaştırılabilecek.
Günümüzde kullanılan mevcut uydudan internet ise, yeryüzünden yaklaşık 36 bin kilometre mesafelik yörüngesinde dönen büyük uzay aracı ile sağlanıyor. Fakat, bu mesafede, genellikle veri gönderme ve almada önemli zaman gecikmeleri vardır.
Bu uydular üzerinden internet trafiğinin teorik olarak gidiş-dönüş gecikmesi en az 477 milisaniye‘dir. Fakat pratikte, 600 milisaniye veya daha fazla gecikmeye sahiptirler. Starlink uyduları ise, bu uydulara göre çok daha yakın yörüngelerde dönerek, mevcut kablo ve fiber ağlarla bile karşılaştırılınca oldukça makul sayılabilecek yaklaşık 25 ile 35 milisaniye kaynak-kullanıcı arası gecikme(ping) sağlayacaktır.
SpaceX CEO’su Elon Musk, Starlink ağının 400 Starlink uydusu çalıştıktan sonra küçük bir internet kapsama alanı sağlayabileceğini ve yaklaşık 800 arasındaki sayıda uydu çalıştıktan sonra kapsama alanı sağlayabileceğini söyledi.
İşin SpaceX açısından ekonomik boyutuna gelindiğinde ise, her ne kadar şirket resmi bir açıklama yapmamış olsa da, çeşitli kaynaklardan Starlink uyduları projesinden 2025 yılına kadar 30 milyar ABD dolarından fazla gelir beklediği sızdırıldı.