Depremler Dünya’nın 5. Katmanı Olduğunu Doğruluyor

Bilim insanları, depremlerin yaydığı sismik dalgaları kullanarak Dünya’nın 5. katmanı hakkında daha fazla bilgiler elde edilmeye çalışıyorlar.

Geçmişte bilinenin aksine, 2002 yılından itibaren Dünya’nın kabuk, manto, dış çekirdek ve iç çekirdek katmanları haricinde iç çekirdeğin içinde en iç çekirdek olarak adlandırılan 650 kilometre çapında metalden oluşan bir çekirdeğin olduğu biliniyordu. Fakat, en son 2022 yılında kesin olarak varlığı doğrulansa da, günümüz teknolojisiyle ulaşmanın imkansız olması ve nispeten yeni bir keşif olması nedeniyle bu çekirdeğin hakkında henüz yeterli bilgi bulunmuyordu.

Bu amaçla, Dünya’da oluşan büyük depremler sırasında oluşan sismik dalgaların bu çekirdek üzerinden geçişi kullanılarak daha fazla bilgi edinmek amaçlandı. Sismik dalgalar Dünya‘nın en iç çekirdeğinden geçerken, dalgalarda çeşitli değişimler meydana gelmektedir. Ve, depremler sırasında Dünya’nın tektonik plakaları aniden hareket ettiğinde oluşan bu dalgaların Dünya’nın merkezinden geçerken nasıl bozulduğunu gözlemlemek, bilim insanlarının anlaşılması zor en iç çekirdeği daha net bir şekilde anlayabilmesine olanak sağlıyor.

Dünya, büyük bir depremden sonra, tıpkı metal bir cisme vurulduğunda ilk tepkinin ardından titremeye devam ettiği gibi, günlerce titreşim yaymaya devam eder.

Nitekim, 2017 yılında Solomon Adaları‘nda meydana gelen 7,9 büyüklüğündeki depremin yaydığı sismik dalgaları inceleyen bilim insanları da benzer bir sonucu gördüler. Sismik dalgalar, Dünya’nın çapı boyunca beş kez bir pinpon topu gibi ileri geri sıçrayan dalgalar oluşturdular ve bu şimdiye kadar kaydedilen en yüksek yansıma oranı oldu.

Solomon Adaları’ndaki büyük deprem hakkında dünya çapında farklı veri merkezleri tarafından kaydedilen, birincil dalga olarak bilinen P dalgası üzerinde çalışılarak sismik veriler birleştirildi. P dalgası tüm sismik dalgaların en hızlısıdır ve Dünya’nın merkezinden geçen tek sismik dalgadır, bu nedenle Dünya’nın merkezinden beş kez geçerken onu incelemek gezegenin iç yapısı hakkında bilgi veriyor.

İncelenen P dalgaları, gezegenin tüm çapını 20 dakikada kat ettiler ve en iç çekirdekten geçen sismik dalgalar bir yönde yavaşlarken, dış katmandan geçenler farklı bir yönde yavaşladı. Bu da, iç çekirdekte bulunan demir kristallerinin muhtemelen iç çekirdeğin dış kabuğundakinden farklı bir şekilde organize edildiği anlamına gelmektedir.

Bilim insanları daha önceden de en iç çekirdeğin eşyönsüz veya anizotropik olduğunu biliyorlardı ve yeni çalışma ile bu bilgi güçlendirilmiş oldu. Ayrıca yeni çalışmada, en iç çekirdeğin içindeki P dalgalarının yönünün, Dünya’nın dönme eksenine göre 50 derece eğimli olduğunu buldular.

En iç çekirdeğin Dünya’nın 5. katmanı olduğunu doğrulayan artan kanıtlarla birlikte Dünya’nın 4 katmanının olduğu bilgisi ders kitaplarında zamanla değişecektir. Fakat, iç çekirdeğin keşfedildiği 1936 yılından yıllar sonra bunun ders kitaplarına eklendiği düşünüldüğünde, bunun gerçekleşmesinin zaman alacaktır.