Yıldızlar, tarihin başlangıcından itibaren en ilgi çeken astronomik nesnelerdir. Galaksilerin temel yapı taşı olan bu cisimler, evrendeki karbon, azot, magnezyum, demir, oksijen vb. gibi elementlerin üretilmesini ve dağıtılmasını sağlarlar. Bu yüzden, astronomi üzerine yapılan çalışmaların merkezinde yıldızların doğumu, yaşamı ve ölümü yer almaktadır.
Yıldızların doğumu, galaksilerin içlerinde bulunan gaz ve toz bulutlarında meydana gelir. Evrendeki pek çok şey gibi, yıldızlar da bu toz bulutları içerisindeki çok küçük bir parçacık olarak başlarlar. Aktif yıldızlardan uzakta, bu bulutsular (nebula) binlerce yıl boyunca soğuk ve hareket kaldıktan sonra, bir süpernova tarafından oluşturulan şok dalgası veya bir yıldızlararası kuyruklu yıldız yardımıyla toz bulutu içerisindeki parçacıklar birbirlerine çarpmaya ve kümeler oluşturmaya başlarlar.
Bir kümede daha fazla parçacık toplanmaya başladıkça, daha fazla kütleye sahip olur ve dolayısıyla da daha fazla yer çekimi oluşturarak diğer parçacıkları da kendisine doğru çekmeye başlar. Topladığı parçacıklarla yoğunlaşmaya başlayan kümenin merkezindeki malzeme ısınmaya başlar.
Protostar olarak adlandırılan, kümenin kalbinde bir gün yıldız olacak olan bu sıcak çekirdek, yaklaşık birkaç milyon yıl boyunca daha fazla malzeme çekmeye devam ederken, aynı zamanda daha da ısınmaya devam eder. Protostar, 7 milyon Kelvin sıcaklığa ulaştığında ise, burada hidrojen atomları kaynaşmaya başlar. Hidrojen atomlarının kaynaşarak helyuma dönüşürler. Ve bu reaksiyonun sonucunda enerji açığa ortaya çıkar. Bu yıldızların yaydıkları enerjinin kaynağıdır.
Protostar aşamasında, çekirdekteki reaksiyonun oluşturduğu dışa doğru kuvvet, yıldızın yer çekiminin oluşturduğu içe doğru olan basınçtan düşüktür. Bu nedenle, Güneş’in 10 da 1 i kütleye ulaşıncaya kadar çevresindeki gaz ve toz parçacıklarını hala kendisine doğru çekmeye devam eder.
Bu kütleye ulaşınca ise, hidrojen kaynaşmasında sonucunda oluşan kuvvet, yer çekiminin içe doğru çekilmesine karşı koyar. Ve protostar aşamasından ana sekans yıldız aşamasına geçiş yapmış olur. (Güneş bir ana sekans yıldızdır.)
Ana sekans, bir yıldızın genç ve aktif bir yıldız olduğu evredir. Bu evrede tüm hidrojeni helyuma dönüştürünceye kadar, yani yakıtı bitene kadar kalacaktır.
Bunları da Öğrenmek İsteyebilirsin
- Yıldızlar Nasıl Ölürler
- Yıldızların Sınıflandırılması
- En Parlak Yıldızlar
- Kutup Yıldızı
- Evrendeki En Büyük Yıldız