Geçmişten günümüze keşfedilen bütün yıldızlar düşünüldüğünde evrendeki en büyük yıldız hangisidir?
Evrenin büyüklüğü ve içerisinde sayısız yıldız olduğu düşünüldüğünde, “Evrendeki en büyük yıldız hangisidir?” sorusu pek kolay cevaplanabilecek bir soru değildir. Hatta, sokağa çıkıp bu soruyu sorduğunuzda, birçok insandan sırf görünür büyüklüğü daha fazla olduğu için en büyük yıldız Güneş’tir cevabını alacaksınızdır. Fakat Güneş, diğer yıldızlar ile karşılaştırıldığında son derece ortalama bir büyüklüğe sahiptir. Yani böylesine bir tartışma konusunda, yarışmacılar arasına bile katılması söz konusu değildir.
Güneş’in Çapı ve Kütlesi
Söz konusu yıldızlar olduğunda büyüklükler Güneş’in çapı ve kütlesine göre ifade edilirler. Bu yüzden konuyu daha anlaşılabilir hale getirmek için başlangıçta Güneş’in kütlesi ve çapı ile ilgili bilgiler vermekte fayda var.
Gökbilimciler, daha büyük veya daha küçük boyutlu ve kütleli yıldızları karşılaştırmak için Güneş yarıçapı ve Güneş kütlesi terimlerini kullanırlar. 1 Güneş yarıçapı 690.000 kilometredir. 1 Güneş kütlesi ise 2 x 1030 kilogramı ifade eder. Bu büyüklükleri daha iyi anlamak için, Güneş’in Güneş Sistemimizdeki tüm maddelerin yüzde 99,9’unu barındırdığını veya Güneş’in içine yaklaşık 1 milyon Dünya sığabileceğini düşünmek yeterlidir.
Yıldızların Büyüklükleri Nasıl Hesaplanır?
Yıldızların yüzeyinde, Güneş patlaması ismini verdiğimiz patlamalar gerçekleşiyor. Ve bu patlamalar sırasında yıldız kendi sistemine inanılmaz büyüklüklerde madde salımı gerçekleştiriyorlar. Oluşan devasa bulutsuların ardında yıldızların boyutlarını hesaplamak oldukça zorlaşıyor. Çünkü, sert bir yüzey sahip değiller ve nerede başlayıp nerede bittiğine dair net bir ayraç bulunmuyor.
Yıldızlar ışığı yaydıkları alanın büyüklüklerine göre boyutlandırılırlar. Yani, Güneş patlaması sırasında yaydıkları gaz bulutları ne kadar büyüklükteki bir alanda parlama devam ederlerse, yıldız o kadar daha büyükmüş gibi görünür. Gökbilimciler hesaplamaları gerçekleştirirken, ışık yayan alanın hangi bölgelerde şeffaf hale geldiğine bakarak bir yarıçap oluşturmaya çalışırlar. Bu yüzden, yıldızların boyutları her zaman için hata payları ile birlikte ifade edilirler.
En Büyük Yıldız
1860 yılında, Bonn Gözlemevi’ndeki Alman gökbilimciler tarafından ilk olarak keşfedilen UY Scuti, bu haliyle, evrenin en büyük yıldızı ünvanının sahibidir. UY Scuti hakkında başlıca bilgiler ise şöyledir:
- Scutum Takımyıldızının bir üyesi olan UY Scuti, Samanyolu Galaksisi’nin merkezine yaklaşık 9,500 ışıkyılı uzaklıkta yer almaktadır.
- Yıldız türü olarak kırmızı bir süperdev olan UY Scuti, aynı zaman parlaklığı dönem dönem farklılık gösterdiği için değişken yıldız kategorisindedir. Bazı kaynaklarda, süperdevin bir üst seviyesi oldukları düşünülerek yeni bir kategori oluşturularak, hiperdev olarak adlandırılıyor.
- Tahmini ortalama yarıçapı 1,708 Güneş yarıçapına eşittir. Yani çapı, 2.4 milyar kilometre veya 15.9 AU.
- Astronomik Birim(AU) Güneş ile Dünya’nın arasındaki mesafeyi ifade eder. 15.9 AU gibi bir büyüklüğü şu şekilde açıklayabiliriz; eğer Güneş sisteminde Güneş’in şu andaki olduğu yerde olsaydı, Merkür, Venüs, Dünya, Mars ve Jüpiter’i yutmuş olurdu.
- UY Scuti, Güneş’ten 5 milyar kez daha büyük bir hacme sahiptir.
UY Scuti’nin yarıçapının yaklaşık ± 192 Güneş yarıçapında bir hata payı ile değiştiği biliniyor. Eğer ki yıldız düşünülenin aksine 192 Güneş yarıçapı daha küçük ise, diğer yıldızların yarışta UY Scuti’yi geçmesi mümkün. Ve arkasında benzer büyüklüklere sahip 30 yıldız daha beklemede.
Birkaç yıl öncesine kadar, en büyük yıldız ünvanı VY Canis Majoris yıldızına aitti. Dünya’dan yaklaşık 5.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan Canis Major takımyıldızında kırmızı bir hiperdev olan yıldız, yaklaşık 1420 ± 120 Güneş yarıçapındadır. Günümüzdeki listeye göre yıldız, 8. sıradadır.
UY Scuti her ne kadar en büyük yıldız olsa da, kütle olarak en büyük konumunda değildir. Bu ünvanı 163.000 ışıkyılı uzaklıkta, Samanyolu Galaksisi’nin uydu galaksisi olan Büyük Macellan Bulutu’nda bulunan bir yıldız olan R136a1 elinde bulunduruyor. Bu yıldızın Güneş’in kütlesinin 315 katı kadar olabileceği tahmin ediliyor.
İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılar
- Yıldız Türleri ve Yıldızların Sınıflandırılması
- Güneş Sistemi ve Uzaydaki En Büyük Gezegen
- Yıldızlar Neden Göz Kırpar Gibi Görünüyorlar?
UzayCo