Avrupa Uzay Ajansı (ESA) bünyesinde çalışan bilim insanları, Kuzey Kutbu üzerinde Grönland’ın yaklaşık üç katı bir alanı kapsayan ve bu kuzeyde şu ana kadar görülen en büyük ozon deliğini tespit ettiklerini açıkladılar.
Açıklamada, araştırmacılar bu devasa deliğin önümüzdeki birkaç hafta içerisinde kendi kendine kapanacağını düşünseler de, deliğin daha da büyümesi durumunda, gezegenimizin uzak kuzey enlemlerinde yaşayan insanları ultraviyole radyasyon seviyelerine maruz kalabilecekleri belirtildi.
Bulut örtüsündeki mevsimsel değişiklikler nedeniyle, her yıl Antartika (Güney Kutbu) üzerinde Güneş’in yaydığı zararlı ultraviyole ışığın çoğunu emen bir gaz tabakası olan ozon tabakasında delikler oluşur. Fakat, geçtiğimiz günlerde tespit edilen bu gibi deliklerin Kuzey Kutbu üzerinde görülmeleri oldukça nadirdir.
Ayrıca araştırmacıların yaptığı açıklamada, son zamanlarda kutup bölgeleri üzerinde görülen en yeni ozon deliğinin 2011 yılında açıldığı ve bu üç Grönland adası büyüklüğündeki yeni ozon deliğinin o delikten önemli ölçüde daha küçük olduğu da belirtildi. Bu yüzden, ilk kez Kuzey Kutbu’ndaki gerçek bir ozon deliğinin varlığından bahsedilebileceği söyleniyor.
Antartika’daki Ozon Deliği
Antarktika’da bulunan ozon deliği, aşırı sıcaklıklar ve insan yapımı kirlilik nedeniyle her yıl tekrar açılır. Antarktika’da sıcaklığın düşüşüyle Güney Kutbu üzerinde yüksek irtifa bulutları oluşur. Ve klor ile brom gibi endüstriyel türdeki kimyasal kirleticiler, ozon tabakası çevresinde yer alan bu bulutlardaki ozon tabakası yeme reaksiyonunu tetikleyerek deliğin büyümesine neden olurlar.
Araştırmacılar, daha değişken sıcaklıklara sahip olan Kuzey Kutbu‘nun Antartika’daki ozon deliğini genişleten koşullardan farklı olduğunu söylüyorlar. Fakat bu yıl, güçlü rüzgarlar Kuzey Kutup Bölgesi’nin üzerinde bir kutup girdabı oluşturarak soğuk havayı o bölgede hapsettiler. Bu durum, Kuzey Kutbu’nun bu yıl normalden daha soğuk olmasına ve daha yüksek irtifa bulutlarının oluşmasına neden oldu. Böylece Kuzey Kutbu’ndaki ozon tabakasının incelmesi başladı.
Atmosfer sıcaklıklarının artmaya başladığı Kuzey Kutbu’nda ozon deliğine neden olan koşulların yakında değişeceği düşünülüyor. Fakat, ozon deliği güneye doğru genişlemeye devam ederse, ultraviyole ışınlar Kuzey enlemleri için ciddi bir tehlikeye dönüşebilecektir.
2019 yılı için yapılan ölçümlerde, Antartika’da bulunan devasa ozon deliğinin son 40 yılın en düşük seviyede olduğu belirtilmişti. Mevsimsel olarak artan ve azalan bu kutup bölgesindeki ozon deliğinin gelecekte daha da küçülmesi beklenirken, Kuzey Kutup Bölgesi’nde böylesine bir ozon deliğinin ortaya çıkması endişeleri artırdı. Önümüzdeki günlerde, bu tespit edilen yeni ozon deliğinin varlığının mevsimsel mi yoksa daha uzun süre mi kalacağı belli olacaktır.
Bunları da Göz Atmak İsteyebilirsin
- Ozon Deliği En Küçük Boyutunda
- Güneşin En Yakın Fotoğrafı
- Güneşe En Yakın Asteroit
- Gezegenlerden İlginç Bilgiler
- Gezegenler