Ozon Deliği Keşfinden Günümüze En Küçük Boyutunda

NASA ve NOAA verilerine göre, 1982 yılında Dünya atmosferinde bulunduğu keşfedilen ozon deliğinin, bu yılın Eylül ve Ekim aylarında, tarihinin en düşük yüzey alanı seviyesine gerilediği açıklandı. Ve bu ozon deliği küçülmesi durumuna, üst atmosferde sabit ilerleyen anormal hava koşullarının sebep olduğu belirtildi.

Her yıl bu dönemlerde ölçülen ozon deliği boyutları, Güney Yarımküre’nin kış aylarında maksimum seviyesi olan 21 milyon kilometrekare değerine kadar ulaşabiliyordu. 2019 yılında ise, ozon deliği maksimum büyüklüğüne 16,3 milyon kilometrekare ile 8 Eylül’de ulaştı.  Sonrasında Eylül ve Ekim aylarının geri kalanında ise, boyutu 10 milyon kilometrekareye kadar düştü.

Fakat bu durumu, ozon deliğini çok hızlı bir şekilde tamir etmenin yolunun bulunduğu şeklinde yorumlamamak gerekiyor. Çünkü, ozon deliği seviyesinde bu düşüş, artan stratosferik sıcaklıklar nedeniyle oluşuyor. Yine de, dönemlik olarak bakıldığında böylesine bir küçülme, kısa süreli de olsa fayda sağlayacaktır.

Ozon tabakası, Dünya yüzeyinin yaklaşık 15 ile 40 kilometre yukarısında, atmosferin stratosfer adı verilen katmanında bulunuyor. Ve bu tabaka insanlar için oldukça zararlı olabilecek, Güneş’in zararlı ışınlarına karşı bir kalkan görevi görüyor. Dolayısıyla, bu tabakada açılabilecek büyük çaplı bir delik, canlılar için olumsuz sonuçlar doğuracaktır.

1980’li yılların başlarında bilim insanları, Antartika’nın üzerinde oluşan ozon deliğinin farkına varmaya başladılar. Ve buna kloroflorokarbonlar (CFC) gibi zararlı kimyasal maddelerin sebep olduğunu açıkladılar. O dönemden günümüze kadar Dünya için ciddi bir tehdit olarak görülen bu deliğin boyutunun artmaması için çeşitli önlemler alınmaya devam ediliyor. Ayrıca sürekli olarak belirli aralıklarla kontrol edilerek, herhangi bir olumsuz durumun başlaması durumunda, erken fark edilmesi için çalışılıyor.

Eylül ve Ekim aylarında alınan verilerin kullanılma nedeni, ozon deliği boyutunun sıcaklıklarla doğrudan bağlantılı olarak, yıl içerisinde büyüyüp, küçülmesidir. Ozon deliği, hava sıcaklıklarının düşük olduğu zamanlarda büyürken, havaların ısınmasıyla küçülür. Ve Antarktika üzerindeki ozon deliği, Güney Yarımküre’de kış mevsimlerinin bitişi kabul edilen bu aylarda tekrar küçülmeye başlar. Bu nedenle her Ekim ayında ozon tabakasının ölçümleri yapılır.