Gezegenimsi Nebula Nedir

Ömrünün sonuna yaklaşan bir yıldız, içerisinde bulunan yakıtını bitirdikten sonra, yıldızdan ayrılan dış katmanlar uzayda genişleyerek bir gezegenimsi nebula oluşturur.

Gezegenimsi nebula ifadesi, uzaydaki bu yapıların gezegenler ile alakası olmadığı için yanlış bir tanımdır. Fakat, geçmişte ilk kullanımı bu şekilde olduğu için günümüzde de aynı şekilde kullanılıyor. Yaklaşık 200 yıl önce, William Herschel kendi hazırladığı astronomi kataloğunda bu objelere yer vermiştir. Ve Uranüs gezegenini keşfetmesinin üzerinden fazla süre geçmediği o dönemde Herschel, kataloğunda yer verdiği mavi-yeşil renkli bu nesnelerin gaz devine benzediğini düşünüyordu. Bu nedenle de, gezegenimsi nebula ismini uygun gördü. (Diğer yandan Herschel’in bu ismi vermesinde 1781 yılında keşfettiği Satürn Nebulası isimli objenin etkili olduğunu düşünen önemli bir kesim de bulunuyor.)

Günümüzde gezegenimsi nebulaların, ömürlerinin sonlarına doğru yaklaşan yıldızlar tarafından oluşturuldukları biliniyor. Kırmızı Dev’e dönüşen bir yıldız, yakıtı tükendiğinde içe çökmeye başlar ve bir Beyaz Cüce olmak üzere büzülür. Bu büzülme aşamasında yıldızdan ayrılan kabuk bölümü uzaya yayılır. Merkezde bulunan yıldızın çekirdeği ise, bu ayrılan parçaları mavi-yeşil olarak aydınlatarak, bir gezegenimsi nebula görüntüsü oluşturur.

Gezegenimsi Nebula İlk Keşfi

Keşfedilen ilk gezegenimsi nebula, Vulpecula takımyıldızının bir üyesi olan Dumbbell Nebulasıdır. 1764 yılında ünlü gökbilimci Charles Messier tarafından gözlemlendi ve M27 ismiyle listelendi. 

Gezegenimsi Nebula - Satürn
William Herschel tarafından keşfedilen ve Satürn gezegenine benzediği için Satürn Nebulası olarak adlandırılan gezegenimsi nebula

18. yüzyılın sonlarına doğru nebulalar üzerine çalışmalar yapan William Herschel keşfettiği yeni 78 objeyi gezegenimsi nebula olarak kataloğuna ekledi. Fakat, yaptığı gözlemlerden sadece 20 si doğruydu. Geri kalan nebula olduğunu düşündüğü objelerden birçoğu galaksiydi.

Günümüzde Samanyolu içerisinde 10 binin üzerinde gezegenimsi nebula bulunduğu düşünülüyor. Fakat, bunlardan sadece 1500 ü keşfedilebildi.

Bunları Biliyor Muydunuz

yorum Yap