Ozon Deliği 2022 Yılında Küçülmeye Devam Etti

Antarktika kıtası üzerinde bulunan ozon deliği, 7 Eylül 2022 ile 13 Ekim 2022 tarihleri arasında ortalama 23,2 milyon kilometrekare olarak ölçüldü. Bu değer, geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında, ortalama değer olarak son yıllardaki küçülme eğilimine uyum sağlar ölçüde gerçekleşti.

Ozon tabakası, yeryüzünden yaklaşık 15 ile 40 kilometre yükseklikte, Dünya atmosferinin stratosfer adı verilen katmanında bulunur. İnsanları Güneş’in zararlı ultraviyole ışınlarına karşı koruyan bu tabaka, her yılın Eylül ayında Güney Kutbu üzerinde incelenir ve önceki yılların değerleriyle kıyaslanarak ozon deliğinin büyüdüğü veya küçüldüğü bilgisi edinilir.

Yılın bu zamanında yapılmasının nedeni ise, Güney Kutbu’nda Güneş’in ortaya çıkmasıyla birlikte sıcaklıkların artmaya başladığı zaman dilimi olmasıdır. Bu dönemde, kış boyunca bulutlarda bağlanmış olarak bulunan aktif klor ve brom formları, Güneş’in ortaya çıkmasıyla birlikte ozonu yok eden reaksiyonları başlatır. Bu yüzden, yıl boyunca ozon deliğinin en büyük olduğu dönem bu tarih aralığıdır.

Ozon tabakasının boyutunun ölçümü, Dünya yörüngesindeki gözlem uyduları tarafından yapılıyor. Belirli bir tarih aralığında ve periyotta ölçüm yapılırken, hava durumu değiştikçe ve diğer faktörler bir araya geldiğinde ozon deliğinin boyutunda günden güne ve haftadan haftaya değişimler olabiliyor. Fakat genel olarak, son yirmi yılda azaldığını görüyoruz. Ozon tabakasına zarar veren maddelerin Montreal Protokolü ile ortadan kaldırılması deliği küçültüyor.

5 Ekim 2022 tarihinde, bu uydular geçen yıla göre biraz daha büyük olan 26,4 milyon kilometrekare tek günlük maksimum ozon deliği gözlemlendi. Aşağıda bulunan görselde, o gün Güney Kutbu üzerindeki ozon deliğinin boyutu ve şekli gösteriliyor.

Ozon tabakasındaki deliğin boyutu hesaplanırken, diğer önemli verilerden biri de toplam ozon miktarı değişimidir. Her yıl, kutupta Güneş görünmeye başlayınca, toplam ozon miktarını kaydeden bir optik cihaz olan Dobson Spektrofotometresi ile ölçümler yapılır. Küresel olarak, toplam ortalama ozon miktarı 300 Dobson Birimidir. 3 Ekim 2022’de araştırmacılar, Güney Kutbu üzerinde en düşük toplam ozon değeri olan 101 Dobson Birimi kaydettiler. O dönemde, geçen yıla benzer olarak 14 ile 21 kilometre arasındaki irtifalarda ozon neredeyse tamamen yoktu.

• Dünya Hakkında Bilgiler ve Özellikleri
• Yıldızlar Nasıl Oluşur
• Ay Neden Parlak
• Güneş Sistemi ve Uzaydaki En Küçük Gezegen