Ay ve Güneş Tutulmaları Neden Her Ay Gerçekleşmiyor?

Bilindiği üzere Ay tutulması, Güneş, Dünya ve Ay’ın aynı hizaya geldiği sırada, Dünya’nın Ay’ın yüzeyini gölgelemesi sonucu oluşuyor. Ve Ay, Dünya çevresindeki turunu yaklaşık 28 günde tamamlamakta, yani yaklaşık ayda bir kere aynı noktaya geri dönmektedir. Peki Ay, yörüngesinde aynı noktaya dönmesine rağmen, niye dolunay veya yeni ay evrelerinde Ay tutulması yaşanmıyor?

Bunun cevabı, uzaydaki hiçbir cismin çoğu görselde göründüğü gibi iki boyutlu bir düzlemde olmamasından kaynaklanıyor. Ay’ın yörüngesi ile Dünya’nın yörüngesi arasında 5 derecelik eğim farkı bulunuyor. Bu yüzden Ay, Dünya ve Güneş’in aynı hizaya gelmesi o kadar sık meydana gelmiyor.

Yine de, kısa süreliğine Güneş Sistemi’ndeki bütün cisimlerin iki boyutlu bir düzlem üzerinde olduğunu düşünürsek, her ay iki Ay tutulması ve yılda en az 24 kere de Güneş tutulması yaşanması gerekiyordu.

(Hala aklınızda nasıl meydana geldiği ile ilgili sorular varsa, Ay’ın yörüngesinin eğimi ile Ay ve Güneş tutulmalarının nasıl oluştuklarını göstermek amacıyla NASA’nın yayınladığı aşağıdaki animasyon ile Ay’ın hareketini daha iyi anlayabilirsiniz.)

Güneş ve Ay tutulmaları Ay’ın 5 derecelik eğimini sıfırladığı veya azalttığı noktalarda, birbirlerine göre zıt şekilde gerçekleşirler. Eğer bir tam Ay tutulması gerçekleştiyse, 14 gün öncesinde veya sonrasında bir de kısmi Güneş tutulması meydana gelmiş veya gelecektir.

Örneğin 2019 yılı içerisindeki ilk Güneş tutulması, kısmi olarak 6 Ocak tarihinde gerçekleşti. Ardından Ay’ın yörüngesindeki 180 derecelik bir turu tamamlamasıyla, 21 Ocak tarihinde tam Ay tutulması yaşandı.

Ay, her 6 ayda(Ay’ın Dünya çevresindeki 6 turu) bir yörüngesini Dünya ile eşitler. Ve bu eşitlemeye göre bir sonraki Güneş tutulması tam olarak 2 Temmuz günü yaşanacakken, 14 gün sonrasında kısmi Ay tutulması bizleri bekliyor olacak.

UzayCo