Venüs’e Gönderilen Uzay Araçları

Geçmişten günümüze kadar, Venüs’e gönderilen uzay araçları sayısı toplamda 40’a ulaşmıştır. Bunlardan 25’i başarılı olurken, diğer 15 uzay aracı fırlatılış esnasında ve uçuşu sırasında aksaklıklar sebebiyle başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

Soğuk Savaş döneminde ABD ile Sovyeler Birliği’nin çekişmesinin kulvarlarından biri olan Venüs, ilk kimin uzay aracı indireceği konusunda epey çekişmeye sebep olmuştur. ABD, uzay yarışını Sovyetler Birliği’nin Ay’a ilk uzay aracını indirmesiyle kaybetmiş gibi görünse de, devamında Venüs ve Mars’a ilk ulaşan uzay araçlarına sahip olması ile durumu daha çekişmeli hale getirmişti.

Venüs’e ilk uzayı gönderme denemesi 4 Şubat 1961 tarihinde Sovyetler Birliği tarafından yapılmıştır. Tyazhely Sputnik isimli bu uzay aracı elektronik arıza sebebiyle platformdan ayrılamamıştır. Bunun üzerine 8 gün sonrasında gerekli işlemler tamamlandıktan sonra 12 Şubat 1961 tarihinde Venera 1 ismini verdikleri uzay aracı ile tekrar bir deneme gerçekleştirmişler, bu sefer Dünya atmosferinin dışına da çıkarmalarına rağmen Dünya’dan 100 bin kilometre mesafede bilgi aktarımı kopmuştur.

Rusya'nın Venüs'e gönderdiği ilk uzay aracı olan Venera 1'in görünümü
Venüs’e gönderilen ilk uzay aracı: Venera 1

ABD cephesi buna karşılık olarak yaklaşık bir yıl sonrasında ilk denemesini 22 Temmuz 1962 tarihinde Mariner 1 ile gerçekleştirdi. Fakat uzay aracının kılavuz sisteminden gelen komutlara düzgün cevap vermemesinden ötürü kalkışından 5 dakika sonrasında güvenli olarak patlatılma kararı alındı. Bir başarısız denemenin ardından Mariner 2 uzay aracı ile 27 Ağustos 1962’de ilk başarılı Venüs uçuşu yapıldı. Yaklaşık 35 bin kilometre mesafeden gezegenin sıcaklığının 428 °C olduğu, atmosferinde su buharına rastlanmadığı rapor edildi. Uzay aracı ile daha fazla bilgi edinilmeye zaman kalmadan, 3 Ocak 1963 tarihinde bağlantı koptu.

Venüs’e İlk İniş

ABD’nin Venüs’e yakın uçuşu gerçekleştirmesiyle beraber, Venüs’e gönderilen uzay araçları bir süre beklemeye alındı. Çünkü artık daha önce yapılmayan bir şeyin denenmesi gerekiyordu. O da Venüs’ün yüzeyine uzay aracı indirmekti. Bu konu üzerine denemeler yapan Sovyetler Birliği, Venera 2 ve Venera 3 isimli iki uzay aracını Venüs gönderdi.  Venera 2, Venüs’e 24 bin kilometreye kadar yaklaşmış. Fakat arızalanarak iletişimin kopmasıyla, tüm ümitler tek uzay aracına kalmıştı.

Venera 2-3 Uzay Araçlarının Görünümü
Venera 2-3 Uzay Araçlarının Görünümü

Sovyetler Birliği, bunu başarırsa ABD’yi uzay savaşında yenmiş olacaktı. Ve bütün başarısızlıkların ardından beklenen olay sonunda gerçekleşti. Venera 3, Venüs yüzeyine yerleşen ilk uzay aracı olmuştu. Hatta, Dünya harici bir gezegenin yüzeyine indirilen ilk uzay aracı Venera 3 olmuştu. Fakat, Venüs’ün atmosferinin yoğunluğundan dolayı uzay aracı hasar aldı ve herhangi bir bilgi geri dönüşü yaşanmadı.

Venüs’ün Atmosferi Hakkında Daha Fazla Bilgi

Venüs’e uzay aracı indirmek ile işlerin bitmeyeceğini anlayan ABD ve Sovyetler Birliği Venüs’ün zorlu atmosfer şartlarına dayanabilecek bir uzay aracı yapmak için kolları sıvadılar.

Son gönderdiği uzay aracının ardından 2 yıl geçen Sovyetler Birliği, Venera 4 ile daha farklı bir şekilde deneme kararı aldı. Venera 4, Venüs’ün atmosferine termometre ve barometre araçlarını indirecek ve kendisi yörüngedeyken bilgi toplayacaktı. Ve kısmen başarılı oldu. Venüs’ün atmosfer sıcaklığının yüzeye doğru inildikçe 40°C den 280°C ye ulaştığı, atmosfer basıncının ise dünyanın atmosfer basıncının 15-22 katı arasında olduğu ölçüldü. Ayrıca atmosferin çoğunluğunun karbondioksitten barındırdığı keşfedildi.

Venera 4 uzay aracının kapsül bölümü
Venera 4 uzay aracının kapsül bölümü

ABD, Sovyetler Birliği ile aranın fazla açılmaması amacıyla basit bir plan yaparak, yüzeye inmek yerine yüzeyden 4000 kilometre yüksekliğe bir uzay aracı yerleştirerek ölçümlerde bulunmak istedi. Mariner 5 uzay aracı ile yaptığı ölçümlerde bu yükseklikteki sıcaklığın ortalama 267°C olduğu bilgisini elde etti.

Fakat Venüs’ün atmosferi hakkında günümüzdeki bilgimize en yakın bilgiyi Sovyetler Birliği’nin Venera 7 isimli uzay aracı sağladı. Venera 7, Venüs yüzeyine indikten sonra 23 dakika boyunca zayıf bir şekilde sinyal verdi, yine de ölçümlerini ulaştırdı. Uzay aracına göre sıcaklık 475°C, atmosfer basıncı ise dünyanın 90 katı olarak hesaplandı.

Venüs’ün İlk Görüntüleri

Venüs’ün atmosferi ile ilgili daha fazla ilginç bilgi edinmenin zor olduğunun farkına varan iki ülke, bu sefer de Venüs’ün neye benzediğini göstermek için yarışa girdiler. Ve bundan sonraki uzay araçlarının bazılarına kamera eklediler.

Venüs’ün fotoğraflarının çekilmesi için ilk adımı Sovyetler Birliği attı. Venera 8 isimli uzay aracında soğutucu bir sistem yerleştirerek, yüzeyde kalış sürelerini 50 dakikaya kadar çıkardılar. Ve bu aşamada, yüzeyde fotoğraf çekmeye uygun ortam olup olmadığını anlamak amacıyla, ışık ölçümü yaptı. Sonuç olumluydu ve artık kameralar gönderilebilirdi.

İlk görüntü ise, NASA’nın Merkür’e ulaşmak üzere gönderdiği Mariner 10 uzay aracı tarafından çekildi. Üzerinde bulunan ultraviyole kameralar ile çekilen görüntü pek bir şey vadetmiyordu.

Mariner 10 tarafından çekilen Venüs'ün ultraviyole görüntüsü

Venüs’ün Mariner 10 uzay aracı tarafından çekilen ultraviyole yakın geçim görüntüsüMariner 10 hızlı düşünülmüş ve amacın Venüs olmadığı bir görev ile gelen görüntü ile bir süre astronomi dünyasını oyalamış olsa da, asıl hamleyi Sovyetler Birliği 8 Haziran 1975 tarihinde, Venüs’ün yüzeyini görüntülemek amacıyla gönderdiği Venera 9 ile gerçekleştirdi. Venera 9, Venüs’ün yüzeyine iniş yaptıktan 2 gün sonra gönderdiği fotoğraf ile Dünya harici bir gezegenin yüzeyinden fotoğraf gönderen ilk uzay aracı olarak tarihe geçti.

Venera 9 - Venüs'ün Yüzey Fotoğrafı
Venera 9 uzay aracı tarafından çekilen Dünya harici bir gezegenin yüzeyinden çekilen ilk fotoğraf olma özelliğine sahip Venüs yüzey görüntüsü

Venera 9’un ardından yaşanan bir takım benzer veya başarısız denemenin ardından Venera 13 uzay aracı ile, Venüs’ün yüzeyinin ilk renkli ve panaromik fotoğrafı çekildi. Venera 13, Venüs’ün atmosfer şartlarına 127 dakika dayanabildi.

Venera 13 Venüs yüzeyinin ilk renkli fotoğrafı
Venera 13 uzay aracı tarafından çekilen Venüs’ün yüzeyinin ilk renkli fotoğrafı (Üstteki fotoğrafın rengi Venüs’ün atmosfer etkisidir.)

Venera 13’ün ardından Venüs tamamen NASA’nın uzay araçları için inceleme bölgesi olmuştur. Ve günümüzde Venüs yüzeyi hakkında bilgilerini hala kullandığımız Magellan uzay aracı ile kapanışı yapmak en uygunu olacaktır. Çünkü 4 sene Venüs’ün yörüngesinde 100 metrelik bölümler halinde Venüs yüzeyin haritasını yüzde 98 oranında çıkarmıştır.

 

 

yorum Yap