Güneş Sistemindeki bütün gezegenler ve bu gezegenlerin uyduları kendi eksenleri etrafında dönerler. Bu yüzden, herhangi bir nesneyi aynı noktadan sabit bir şekilde izleyebilirseniz, sürekli hareket ettiğine şahit olursunuz. Fakat, döngüsü boyunca Ay’ı gözlemleme fırsatı bulduysanız, Ay’ın görüntüsünün yıl içerisinde hiç değişmediğinin farkına varmışsınızdır. Peki, kendi ekseninde dönmesine rağmen Dünya’dan neden Ay’ın hep aynı yüzünü görürüz? Böyle görünmesinin sebebi nedir?
Ay’ın sadece bir yüzünün Dünya’dan görünür olmasının nedeni, Ay’ın kendi eksen dönüş turunu tamamlası için geçen süre ile Ay’ın gezegenimizin çevresindeki yörüngesini tamamlama süresinin neredeyse aynı olmasıdır.
Daha basit olarak açıklamak gerekirse, Ay’ın sadece bir yüzünü görüyoruz, çünkü Ay’ın Dünya’nın yörüngesindeki hareketiyle kendi eksenindeki dönüş hareketi eş zamanlıdır. Aslında, Güneş Sistemindeki diğer gezegenler ile uydularının genelinde durum böyledir. Örneğin, Satürn’de yaşasaydınız, Güneş Sisteminin en büyük ikinci uydusu Titan’ın sadece bir yüzünü görebilirdiniz.
Yine de bunun Ay’ın Dünya yörüngesine yerleştiği ilk zamanlarda böyle olmadığını da belirtmek gerekiyor. İlk zamanlarda, Ay’ın Dünya çevresindeki yörüngesini tamamlama süresi sadece 10 saattir. Bu dönemde, Dünya ile Ay’ın hareketleri kesinlikle eş zamanlı değildi. Milyarlarca yıl boyunca, Dünya’nın yer çekimi Ay’ı yörüngesiyle eş zamanlı olarak dönmeye zorladı ve tarihin bir noktasında hareketleri eşitlemeyi başardı.
Fakat, genel olarak Ay’ın hep aynı yüzü görünüyor olsa da, bazı dönemlerde görünen alanın boyutu değişmektedir. Bunun en önemli sebebi, Ay’ın Dünya çevresindeki yörüngesinin dairesel değil eliptik olmasıdır. Eliptik yörünge, Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığının belirli zamanlarda değişmesine neden olmaktadır. Yakınlaştığı dönemlerde de Süper Ay olarak bilinen olay gerçekleşmektedir.
Bu durumun ikincil sebebi ise, Ay’ın dönme ekseninin Dünya çevresindeki yörüngesine dik açılarda olmamasından kaynaklanır. Bu yüzden bazen Ay’ın kutup bölgelerini görebiliriz.
Dünya’dan Ay yüzeyinin tam olarak yarısını gördüğümüzü düşünsek de, saydığı bu iki neden dolayısıyla yıl içerisinde Ay yüzeyinin yüzde 59’luk bir kısmını görebiliriz.
Bunları Biliyor Musun
- Ay Tutulmaları Neden Her Ay Olmuyor
- Ay Uzaklaşıyor mu
- Ay’ın Uydusu Olabilir mi
- Ay ile Dünya Arasındaki Mesafe
- Hubble Uzay Teleskobunun İlk Fotoğrafı