Uyduların Kendi Uyduları Olabilir Mi?

Günümüzdeki bilgilerimize göre birçok gezegenin uydusu olduğunu biliyoruz. Hatta bazı asteroidlerin bile uyduları vardır. Fakat herhangi bir gezegenin uydusu olan bir cismin, başka bir cismi kendi uydusu yapabilmesi mümkün müdür?

Teorik olarak mümkündür. Fakat henüz böyle bir uyduya denk gelinmediğini söyleyebiliriz. Yine de söylediğimiz gibi bu bulunamayacağı anlamına gelmiyor. Eğer denk gelebilirsek de, kendi uydusu bulunan bir uyduya denk gelmek oldukça heyecan verici olacaktır.

Uydular Nasıl Oluşurlar?

Uyduları ve oluşumlarını üç grupta inceleyebiliriz. İlki ve en çok görüneni: Güneş Sisteminin herhangi bir bölümünde oluşan cisimlerin gezegenin etki sahasına girdiği bölümde, yerçekimi kuvvetinin etkisiyle gezegene bağlanmasıyla oluşanlardır. Bu durum, genellikle küresel olmayan uyduların oluşma şeklidir.

İkincisi ve üzerinde çalışılan diğer grup uydular, yörüngesinde bulunduğu gezegenin ilk oluşumu esnasında, aynı gaz ve toz bulutundan oluşan uydulardır. Bu uydular genellikle boyut olarak daha büyüktürler.

Üçüncü ve son grup ise, hala bir teori aşamasındadır. Çünkü bunun şu ana kadar öne sürülen tek bir örneği vardır: iki cismin çarpışması ile oluşan gezegen ve uydular. Tahmin edebileceğiniz üzere, bu teorinin kullanıldığı cisimler Dünya ve Ay’dır.

Dünya ve Ay Nasıl oluştu?
Gezegenimiz ve Ay’ın, Dünya ve Mars büyüklüğündeki iki gezegenin çarpışması sonucu oluştuğunu öne süren teori günümüzde oldukça kabul görmektedir.

Gezegenimizin uydusu Ay’ın, Dünya ile Mars büyüklüğündeki bir cismin çarpışması ile oluşmuş olabileceği öne sürülmektedir. Bunun öne sürülmesinin en büyük nedeni de, Dünya büyüklüğündeki bir gezegenin Ay büyüklüğündeki bir uyduyu sonradan yakalayabilmesinin çok düşük bir ihtimal olacağı düşüncesinden kaynaklanıyor. Ayrıca bu çarpışmanın Dünyadaki yaşamın başlamasına yardım etmiş olabileceği düşünülüyor.

(Ay’ın oluşumu ile ilgili daha fazla bilgi için Ay Nasıl Oluştu yazımızı okuyabilirsiniz.)

Peki neden şu ana kadar böyle bir cisme rastlanamadı? 

Herhangi bir uydunun bir uyduya sahip olmasının tek yolu gezegeninden oldukça uzakta bulunması ve yeterli büyüklükte olması ile mümkündür. Güneş Sistemimizde Jüpiter’in uydusu Ganymede, Satürn’ün uydusu Titan ve gezegenimizin tek uydusu olan Ay gibi uydular yeterli büyüklüğe sahiptirler. Fakat yörüngesinde bulundukları gezegenlere oldukça yakındırlar.

Güneş Sistemi dışında ise, herhangi bir uydunun uydusunu gözlemleyebilmek günümüz teknolojisi ile oldukça zordur. Yine de bazı gezegenler ve uyduları böylesine bir ihtimal için oldukça ideal konumda bulunuyor. Bunlardan en önemli aday Kepler-1625b’dir. Yaklaşık olarak Jüpiter büyüklüğünde olan bu gezegen, Neptün büyüklüğünde bir uyduya sahip. Ve Kepler-1625b ile uydusu birbirinden yeteri kadar uzaklar. İlerleyen dönemde gözlemleme teknolojisi daha da gelişirse, belki bu gezegenin uydusu bir ilki başarabilir.

 

yorum Yap