Neptün Gezegeni, Yörüngesi, Uyduları, Halkası

Neptün gezegeni ,Neptün’ün yörüngesi, Neptün’ün uyduları ve Neptün halkası hakkında bilinmesi gerekenler

Neptün gezegeni, Güneş Sistemi’ndeki sekizinci gezegendir. İlk olarak Galileo Galilei tarafından keşfedildi. Fakat hareket hızının anlaşılamamasından dolayı bir yıldız olduğu düşünüldü. Keşfi ise matematiksel hesaplamalar sonucu gerçekleşti. Fransız astronom Urbain Le Verrier ve İngiliz astronom John Adams’ın Uranüs’ün yörüngesindeki bazı sıradışı değişimleri fark edip, değişimin oluştuğu bölgede başka bir gezegenin bulunması gerektiği tezini oluşturmalarının ardından aranmaya başlandı. Ve 23 Eylül 1846 tarihinde Alman astronom Johann Galle Neptün’ü teleskop aracılığıyla tespit etti. Günümüzdeki ismi diğer bütün gezegenler gibi antik Roma ve Yunan tanrılarından geliyor. Neptün, antik Roma deniz tanrısıdır. Yunan mitolojisindeki karşılığı Poseidon’dur.

Neptün’ün Fiziksel Özellikleri

Neptün’ün bulut örtüsü, henüz tanımlanamayan bir bileşikten kaynaklanan, özellikle hidrojen-helyum atmosfere sahip gezegenlerde olduğu gibi metan gazının oluşturduğu kırmızı ışığın emilmesinin bir sonucu olarak, canlı bir mavi renk tonuna sahiptir. Neptün’ün fotoğrafları, mavi bir gezegeni bizlere gösteriyor. Atmosferi altında su, amonyak ve metan izlerinin yoğun, sulu bir akışkan karışımına sahip olduğu ve yaklaşık Dünya’nın kütlesinin 17, hacminin ise yaklaşık 58 katına sahip olduğu için genellikle buz devi olarak adlandırılır. NASA, Neptün’ün kaya çekirdeğinin neredeyse Dünya’nın kütlesine eşit olduğunu düşünüyor.

Neptün’ün bir diğer ilgi çekici özelliği ise üzerinde oluşan rüzgarların 2400 kilometre/saat hıza ulaşabilmesi olarak görülüyor. Bu özelliğiyle Güneş Sistemi’ndeki en hızlı rüzgarlara sahip. Bu rüzgarlar, Voyager 2‘nin 1989’da Neptün’ün güney yarımküresinde oluşan büyük bir karanlık fırtınada gözlemlendi. Oval biçime sahip bu saat yönünün tersine dönen “Büyük Koyu Leke”, tüm Dünya’yı içerecek kadar büyüktü ve batıya doğru yaklaşık 1200 kilometre/saat hızla hareket ediyordu. Bu fırtına, Hubble Uzay Teleskobu ile daha sonra aradığında kaybolmuş görünüyordu. Hubble, son on yıl içinde iki Büyük Koyu Leke’nin görünümünü ve ardından kaybolmasını açıkladı.

Neptün’ün manyetik kutupları, etrafında döndüğü kutuplarla karşılaştırıldığında yaklaşık 47 derece eğimlidir. Bu nedenle, Dünya’nın yaklaşık 27 kat daha güçlü olan gezegenin manyetik alanı, her dönüş sırasında son derece etkili bir salınmaya maruz kalır. Ayrıca bilim adamları, gaz devi Neptün’ün üzerindeki bulut oluşumlarını inceleyerek Neptün gezegeninin bir gününün 16 saatin altında kaldığını hesapladılar.

Neptün’ün Yörünge Özellikleri

Neptün gezegeni eliptik, oval biçimindeki yörüngesi gezegeni, Güneş’ten yaklaşık 4,5 milyar kilometrelik ortalama bir uzaklıkta veya Dünya’ya oranla yaklaşık 30 kat daha uzakta tutar. Böylece Neptün gezegeni çıplak gözle görünmez hale getirir. Neptün, yaklaşık 165 Dünya yılında Güneş etrafındaki yörüngesini tamamlar ve keşfedildiğinden bu yana ilk yörüngesini 2011’de tamamladı.

Plüton her 248 yılda bir Neptün’ün yörüngesinde, 20 yıl kadar boyunca hareket eder ve bu süre boyunca Plüton Güneş’e Neptün’den güneşe daha yakın olur. Bununla birlikte, Plüton, 2006 yılında astronomi kurulu tarafından cüce gezegen sınıfına dahil edilmesinden dolayı Neptün Güneş’ten en uzaktaki gezegen olma sıfatını taşıyor.

Yörüngesinin Güneş’e ortalama mesafesi: 4,498,252,900 km. Dünya’dan 30.069 kere daha uzak.

Günberi (Yörüngesinin Güneş’e en yakın mesafesi): 4,459,630,000 km. Dünya’dan 29.820 kere daha uzak.

Günöte (Yörüngesinin Güneş’e en uzak mesafesi): 4,536,870,000 km. Dünya’dan 30.326 kere daha uzak.

Neptün’ün Uyduları

Neptün, Yunan mitolojisinden isimler taşıyan 14 uyduya sahiptir. Şimdiye kadarki en büyüğü, 10 Ekim 1846’da amatör astronom William Lassell tarafından keşfedilen ve Lassell’in isim sahibi olduğu Triton.

Triton, Neptün’ün tek küresel biçimli uydusudur. Gezegenin diğer 13 uydusunun düzenli bir şekli yoktur. Ayrıca Triton, büyük uydular arasında gezegeninin tersine dönen tek uydudur. Büyük uyduların genellikle gezegenin oluşumu sırasında oluştukları düşünüldüğü için gezegen ile aynı yönde dönmesi beklenilir. Küçük uydular ise gezegenin yer çekimine daha sonradan kapılmış olabilirler. Bu yüzden farklı yönde dönebilirler.

Triton’un bir zamanlar Neptün gezegeninden kopmak yerine daha sonradan yakaladığı bir cüce gezegen olabileceğini düşünülmektedir. NASA’ya göre. Neptün’ün yer çekimi, Triton’u gezegene daha da yakınlaştırıyor; bu demek oluyor ki, milyonlarca yıl sonra Triton, yerçekimi kuvvetinin etkisiyle parçalamasına yetecek kadar yakınlaşacak.

Triton’un yüzey sıcaklıklığı eksi 235 dereceye ulaşabiliyor ve bu özelliğiyle güneş sisteminin en soğuk yerlerinden biri olarak biliniyor. Bununla birlikte, Voyager 2, iç kısımları ılık görünen buz gibi maddeleri 8 kilometreden yukarı doğru patlatan gayzerler keşfetti. Bilim adamları buz ile kaplı uydu üzerindeki yeraltı okyanus olasılığını araştırıyor. Ayrıca 2010’da Triton’da mevsimlerin var olduğu keşfedildi.

Bilim adamları 2013’te SETI ile çalışarak, Neptün’ün Naiad adındaki “kayıp” uydusunu Hubble Uzay Teleskobundan gelen verileri kullanarak yakaladı.  Voyager 2, 1989’da bu uyduyu keşfettiğinden beri bu 100 kilometre genişliğindeki uydu görülmemişti.

Ayrıca 2013 yılında Hubble Uzay Teleskobu ile gözlem yapan bilim adamları, “S/2004 N 1” olarak adlandırılan 14. uydusu bulundu. Neptün’ün en küçük uydusu sadece 18 kilometre genişliğindeydi. Bu uyduya geçici bir isim verildi. Çünkü 2004 yılında çekilen görüntülerden keşfedilen ilk uydu olma özelliğini taşıyor.

Neptün’ün Halkaları

Neptün’ün halkaları üniform değildir. Yay şeklinde parlak büyük kaya kümelerinden oluşuyorlar. Halkaların diğer gezegenlerin halkalarına göre nispeten daha genç ve kısa ömürlü olduğu düşünülüyor. 2005 yılında ilan edilen gözlem sonuçlarına göre, Neptün halkalarının, daha önce düşünüldüğünden çok daha dengesiz olduğunu fark edildi. Hatta bazı halkaların her geçen zaman gezegenden uzaklaştığını destekleyen kaynaklar da mevcut..

UzayCo