Kuyruklu Yıldız Nedir? Fiziksel Özellikleri Nelerdir?

Kuyruklu yıldız hangi maddelerden oluşur? Kuyruklu yıldızların fiziksel özellikleri ve bölümleri nelerdir?

Kuyruklu yıldız basitçe Güneş gibi büyük yıldızların yörüngesinde bulunan tozlu kar topları olarak tanımlanırlar. Genel olarak buz, karbondioksit, amonyak ve metan gibi maddelerden oluşurlar. Bu malzemelerin Güneş Sistemi’nin oluşum sürecinden yani, 4.6 milyar yıl öncesinden geldikleri düşünülüyor.

Kuyruklu yıldızlar buzdan veya kayadan oluşan bir çekirdek, koma ismi verilen çekirdeği saran geniş gaz bulutlarından oluşan bir yapıdan ve kuyruktan oluşurlar. Koma, çekirdekteki buzun Güneş tarafından buharlaştırılmasıyla meydana gelir.

Bazı araştırmacılar kuyruklu yıldızların Dünya’daki yaşamın oluşmasında pay sahibi oldukları düşünüyorlar. Bu hipotezi araştırmak için Rosetta görevi kapsamında bir kuyruklu yıldıza 12 Kasım 2014 tarihinde sonda indirildi. Görev kapsamında kuyruklu yıldızın Güneş’e yaklaşmasıyla oluşan etkiler gözlemlenecek.

Kuyruklu Yıldızların Fiziksel Özellikleri

Nükleus : Kuyruklu yıldızın çekirdeği bilinir. Kuyruklu yıldızların çekirdekleri genel olarak organik karanlık maddelerle kaplanmış buz ve tozdan oluşur. İçerisindeki buz genellikle sudan meydana gelir. Fakat donmuş amonyak, karbondioksit, karbonmonoksit metandan da oluşabilir.

Kuyruklu Yıldızların Bölümleri

Koma : Küresel biçimde kuyruklu yıldızın çekirdeğini saran gaz bulutuna koma adı verilir. Türkçe’de kuyruklu yıldız saçı veya püskülü olarak da adlandırılır. Kuyruklu yıldızlar yörüngelerinde Güneş’e yaklaşmaya başladığında içinde bulunan buz buharlaşıp komayı oluşturur. Koma ile nükleus kuyruklu yıldızın başı olarak bilinirler.

Kuyruk :  İyon kuyruk ve toz kuyruk olarak ikiye ayrılır. Toz kuyruk, Güneş ışınları ve solar rüzgarlar içerisindeki radyasyon tarafından şekillendirilir. Bu yüzden Güneş’in tersi doğrultuda oluşur. Kuyruklu yıldız hareketi sonucunda kuyruk hafifçe eğrilir. Bu ivme nispeten yavaştır. Güneş’ten uzaklaştıkça, kuyruk azalır ve sonunda kaybolur.

İyon kuyruk ise, yüklü solar parçacıkların bazı gazları iyon haline getirmesiyle oluşur. İyon kuyruğu, toz kuyruğundan daha uzundur.

  • Kuyruklu yıldızlarda çekirdek boyutu 15 kilometre veya daha azdır.
  • Koma bölgesinin boyutu 1.5 milyon kilometreye kadar ulaşabilir.
  • Kuyruk uzunluğu ise 160 milyon kilometreye ulaşabilir. (İyon kuyruk)

Kuyruklu yıldızlar ve asteroidler genellikle birbirlerine çok benzerler. Aralarındaki fark, koma ve kuyruk bölgeleridir. Bir gök cisminin asteroid mi yoksa kuyruklu yıldız mı olduğu yörüngesinin hangi bölgesinde olduğu ve yörünge uzunluğu ile bağlantılı olarak uzun süreler alabilir.

Asteroidler ve Kuyruklu Yıldızların Görünümleri

Kuyruklu yıldızlar aynı zamanda Dünya’dan her sene belli tarihlerde izlenebilen meteor yağmurlarının oluşmasında başroldedir. Bu meteor yağmurları kuyruklu yıldızların yörüngelerinde bıraktığı parçacıkların Dünya’nın yer çekimi ile etkilenmesi sonucu görülür.

Kuyruklu Yıldızların Gruplandırma ve İsimlendirmesi

Kuyruklu yıldızlar Güneş çevresindeki yörüngelerini tamamlama sürelerine göre gruplandırılırlar. Kuyruklu yıldızlar temel olarak 3 gruba ayrılırlar. 200 yıl veya daha az süre ile yörüngesini tamamlayan kuyruklu yıldızlar kısa periyotlu, 200 yıldan fazlası ise uzun periyotlu olarak tanımlanır. Bunlardan ayrı olarak hiçbir cismin yörüngesinde olmayan “yalnız hayalet” ismi verilen kuyruklu yıldızlar da bulunuyor.

Her bilim dalında olduğu gibi burada da kuyruklu yıldızlar keşfeden kişinin ismiyle anılırlar. Ayrıca bir göre esnasında keşfedilen kuyruklu yıldızlar, görevli olan teleskop veya uzay aracının ismiyle anılırlar. Örneğin: SOHO ve WISE .

En Bilinen Kuyruklu Yıldızlar

Halley Kuyruklu Yıldızı muhtemelen dünyanın en fazla bilinen kuyruklu yıldızıdır. Her 76 yılda bir Güneş’e yaklaşırken çıplak gözle görülebilir hale geliyor. Halley kuyruklu yıldızı 1986’da Dünya’ya yakınlaştığında, 5 uzay aracı fırlatılmıştı. Normalde kuyruklu yıldızın koması tarafından gizlenen çekirdek, benzeri görülmemiş kuyruklu yıldız ayrıntılarını toplamıştı. Araştırmacılar, diğer kuyruklu yıldızların kimyasal olarak Halley kuyruklu yıldızına benzediğine inanıyorlar.

Shoemaker-Levy 9 ve Jüpiter Çarpışması Kızılötesi Görüntü

Shoemaker-Levy 9 kuyruklu yıldızı, 1994 yılında Jüpiter’in yer çekimi etkisiyle ile dev gezegene çarptı. Bu çarpışma esnasında 21 görünür çarpışma yaşandı. En büyük çarpışma, Jovian bulutlarının yaklaşık 3,000 kilometre üzerinde bir ateş topu yarattı. Ayrıca Dünya’nın büyüklüğünde yani 12,000 kilometrelik bir çapta dev karanlık bir leke oluşturdu. Bu patlamanın yaklaşık 6000 gigaton TNT kuvvetinde olduğu tahmin ediliyor.

Dünya’dan en son görülen kuyruklu yıldız, 1997’de Dünya’ya yaklaşık 197 milyon kilometre uzaklıktan geçen Hale-Bopp‘du. Hale-Bopp 30-40 kilometrelik çekirdeğiyle çıplak gözle izlenebildi.

yorum Yap