Jüpiter’in uydusu Europa’nın yüzeyi, çıkıntılar, şeritler, küçük yuvarlak kubbeler ve jeologların “kaos arazisi” olarak adlandırdığı yüzeyi bozulmuş alanlar dahil olmak üzere çok çeşitli manzaralara sahiptir. NASA’nın Galileo uzay aracı tarafından 1990’ların sonlarında çekilen ve günümüzde yeniden işlenen üç yeni görüntü, Europa’nın çeşitli yüzey özelliklerindeki ayrıntıları ortaya koyuyor.
Galileo tarafından yakalanan veriler yirmi yıldan daha eski olmasına rağmen, bilim adamları, Europa Clipper uzay aracının varışına hazırlanırken uydunun yüzeyinin yeni görünümlerini oluşturmak için modern görüntü işleme tekniklerini kullanıyorlar. Europa’ya çok sayıda yakın uçuş yapması planlanan Clipper uzay aracı, Europa’nın kalın buzlu kabuğunun altındaki okyanusun ve yüzeyle nasıl etkileştiği hakkında bilgi toplamaya çalışacaktır. Önümüzdeki birkaç yıl içinde başlatılacak olan görev, Galileo’dan bu yana gizemli uyduya ilk dönüş olacak.
26 Eylül 1998 tarihinde, Galileo’nun yapması planlanan 11 uçuşun 8. sinde çekilen üç görüntü de uydunun aynı boylamın çekildi. Yaklaşık 500 metre kadar, küçük yüzey özelliklerini ortaya çıkaran yüksek çözünürlüklü görüntüler, siyah beyaz şeffaf bir filtreden alınmıştır. Teknisyenler, aynı bölgenin farklı bir uçuşta çekilmiş daha düşük çözünürlüklü renkli görüntülerini kullanarak renkleri yüksek çözünürlüklü görüntülere eşlediler.
Bu gibi gelişmiş renkli görüntüler, bilim insanlarının jeolojik özellikleri farklı renklerle vurgulamalarını sağlar. Bu tür görüntüler Europa’yı insan gözünde göründüğü gibi göstermez, bunun yerine yüzeyin farklı kimyasal bileşimlerini vurgulamak için renk varyasyonlarını abartır. Açık mavi veya beyaz görünen alanlar nispeten saf su buzundan yapılır ve kırmızımsı alanlar tuz gibi daha fazla buz içermeyen malzemeye sahiptir.
Bilim insanları, yüzeyin nasıl oluştuğuna dair ipuçları için Europa’nın yüksek çözünürlüklü görüntülerini inceliyorlar. Ortalama 40 milyon ile 90 milyon yıl önce oluştuğu düşünülen Europa yüzeyi, 4.6 milyar yıl önce Güneş Sistemi ile birlikte oluşan Europa’nın kendisinden çok daha genç. Aslında Europa, Güneş Sistemindeki en genç yüzeylerden birisine sahiptir.
Europa’nın yüzeyi boyunca devam uzun çıkıntılar ve şeritlerin, Jüpiter’in güçlü yer çekimi etkisiyle gerildiği için, Europa’nın buzlu yüzey kabuğunun tepkisi ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Yüzeydeki bir çatlak art arda açılıp kapandığında, birkaç yüz metre yüksekliğinde, birkaç kilometre genişliğinde ve binlerce kilometre boyunca yatay olarak yayılabilen çıkıntılar oluşabilir,
Şeritler ise, çatlakların yatay olarak ayrılmaya devam ettiği ve geniş, nispeten düz yüzey özellikleri ürettiği yerlerdir.
Kaos arazisi olarak adlandırılan alanlar, yeni konumlarına yeniden dondurulmadan önce yanlara doğru döndürülmüş veya eğilmiş bloklar içerir. Bilim adamları nasıl oluştuklarını anlamak için bu blokları karışık bulmaca parçalarıymış gibi inceliyorlar.
Kaynak: NASA