Aylara Göre Dolunay İsimleri ve Açıklamaları

Kuzey Amerika Kızılderililerinin kullandıkları Dolunay İsimleri ve açıklamaları…

Yeryüzündeki bir çok medeniyet hangi zaman diliminde olduklarını anlamak için dolunay isimleri kullandı. Çin, eski İngiliz, Celtic ve Yeni Gine gibi kültürlerde birkaç isim benzerlik bile göstermekte. Bunlara ek olarak Kızılderili kabileleri Ay’ın evreleri ile mevsimleri takip edebilmek için her yinelenen dolunay için özel isimler verildi. Bu dolunay isimleri oluştukları ayı tanımlamak için kullanıldı.

Her Kızılderili kabilesi aynı bölgede yaşamadığı için bunlar farklılık gösterdi. Buna rağmen bir çok kabilenin verdikleri isimleri benzerlik gösterdi. Günümüzde kullanılan ise, “New England” bölgesinde bulunan Algonquin kabilesinin verdikleri dolunay isimleri. Algonquin kabilesi ilk gelen Avrupalı kolonistler üzerinde büyük bir etki bıraktılar. Ve yerleşimciler, yerlilerin dolunay dönemleri için kullandıkları isimleri benimsediler. Hatta yerleşimciler kendileri de bir takım isimler geliştirdiler.

Aşağıdaki isimler her kabilede farklılıklar gösterse de, en çok kullanılanlardan seçilmiş ve günümüze kadar gelmiştir.

Ocak: Kurt Dolunayı

Kar yağarken kış mevsiminin ortasında Kızılderili köylerinin etrafında aç kurt sürüleri ulurdu. Bu nedenle Ocak ayı için dolunayı için Kurt Dolunayı ismi kullanıldı. Ayrıca Ocak dolunayı Eski Ay ve Noel sonrası Ay olarak da adlandırıldı. Bazı kabileler Soğuk Dolunay diye adlandırılsa da, bir sonraki ay için bu isim kullanıldı.

Şubat: Soğuk Dolunay

Genellikle en fazla kar bu dönemde yağar. Avlanmak zor bir hale gelir ve bundan dolayı bir çok kabile bu dönemi Açlık Dolunayı olarak adlandırır.

Mart: Solucan Dolunayı

Bu dönemde toprak yumuşar ve kızılgerdan kuşları için de bir davet anlamına gelen solucanlar ortaya çıkmaya başlar. Kuzeyli kabileler bu ayı kargaların ötmeye başlamalarının kışın bittiğinin habercisi olduğu için Karga Dolunayı olarak tanıyor. Ya da soğuğun azalıp, zemindeki karların günden güne erimeye başlamasından dolayı, kabuk ismini verdikleri toprak göründüğü için Kabuk Dolunayı olarak adlandırırlar. Özsuyu Dolunayı, akçaağaçların ses çıkarmasının başlangıcı olarak görülmesinde dolayı başka bir kullanımıdır. Ayrıca bir çok kültürde paskalyanın geldiğini gösterdiği için Paskalya Dolunayı ismi de verildi.

Nisan: Pembe Dolunay

Pembe olarak adlandırılan bir çeşit bitki veya baharın habercisi en erken açan çiçeklerden olan floksaların tüm zemini kaplamasından dolayı bu isim verildi. Bu ay için verilen diğer isimler ise, Yumurta Dolunayı ve bazı kıyı kabilelerinde akıntıya karşı yüzen tirsi balığının ortaya çıkmasından dolayı Balık Dolunayı.

Mayıs: Çiçek Dolunayı

Çiçekler yılın bu döneminde çok fazla oldukları için bu isim kullanılıyor. Bu dolunay ayrıca Mısır Ekim Dolunayı ve Süt Dolunayı olarak da biliniyor. Bazı kaynaklarda, Mavi Dolunay ismi de geçiyor.

Haziran: Çilek Dolunayı

Çileklerin büyümesinin habercisi olduğu için Alqonquin kabilesi tarafından verilen bu isim kullanılıyor. Avrupalılar ise bu ay için Gül Dolunayı diyorlar.

Temmuz: Geyik Dolunayı

Temmuz ayında erkek geyiklerin yeni boynuzları kadifemsi kürklerinden çıkmaya başlar. Bu ay ayrıca fırtınaların yılın bu dönemine denk gelmesinden dolayı Gök Gürültüsü Dolunayı olarak da adlandırılır. Bazı zamanlarda ise, Saman Dolunayı denilir.

Ağustos: Mersin Balığı Dolunayı

Amerika – Kanada sınırındaki Büyük Göller bölgesinde veya Champlain Gölü gibi diğer büyük göllerde, en büyük balıkların yakalandığı döneme denk gelir. Bazı kabileler yoğun sisin ardında Ay kırmızımsı göründüğü için Kızıl Dolunay ismini kullanıyor. Diğer isimleri ise, Yeşil Mısır Dolunayı ve Tahıl Dolunayı‘dır.

Eylül: Hasat Dolunayı

Geleneksel olarak yapılan bu tanımlama, tamamen sonbahar ekinoksu ile ilgili bir durum. Çiftçiler dolunay ışığı varken geceleri de tarlada hasata devam edebiliyorlar. Genellikle dolunay her gün 50 dakika gecikmeli olarak ortaya çıkar. Fakat Avrupa’da Hasat Dolunayında bu süre 10-20 dakikaya kadar düşer.

Ekim: Avcı Dolunayı

Sonbahar tam ortasında geyikler iyice besili olmuşken, avlanma zamanı geldiğini gösterir. Ekinleri biçme işleminin tamamlanmasının ardından tarlalar tamamen çıplak hale gelir. Avcılar rahatlıkla at sürebilir ve avlanılacak hayvanları rahatlıkla doğada seçebilirler. Şükran günü için düzenlenecek ziyafete bu ay içinde hazırlanılır.

Kasım: Kunduz Dolunayı

Kışın yeterince sıcak kalmak için gerekli olan kürkleri elde etmek için bataklıklar donmadan önceki son fırsat. Bu kürkleri elde etmek için ise bölgede bulunan hayvanlardan olan kunduzlar için tuzak hazırlama vaktinin geldiğini gösterir. Ayrıca kunduzların kış için hazırlıklarını tamamlamaya çalıştıkları döneme geldiği için Dondurucu Dolunay olarak adlandırılır.

Aralık: Soğuk Dolunay

Aralık ayının soğuğunu ifade etmek için verilmiş bir isimdir. Bu ay için ayrıca en uzun ve karanlık geceye sahip olduğu için Uzun Geceler Dolunayı ismi de kullanılır. Tıpkı Ocakta olduğu gibi bu ayda da Noel ile ilgili olarak Noelden Önceki Dolunay tanımlaması yapılır.

Çin Ay İsimleri

  • Ocak:      Tatil Ayı                                          
  • Şubat:     Tomurcuklanma Ayı
  • Mart:       Uyuşuk Ay
  • Nisan:     Şakayık Ayı
  • Mayıs:     Dragon Ayı
  • Haziran:  Lotus Ayı
  • Temmuz: Aç Hayalet Ayı
  • Ağustos:  Hasat Ayı
  • Eylül:       Kasımpatı Ayı
  • Ekim:       Yumuşak Ay
  • Kasım:     Beyaz Ay
  • Aralık:     Bitter Ay

UzayCo

 

 

 

yorum Yap