Astronomi ile ilgili kişilerin sürekli duydukları veya kısaltmasını gördükleri Astronomik Birim Nedir ?
İnsanoğlu yeni tanıştığı veya keşfetmeye çalıştığı şeyleri, daha önceden bildikleri veya kendilerine yakın gelebilecek şekilde tanımlarlar. Örneğin; Dünya boyutlarındaki gezegen, Güneş kütlesindeki yıldız, Jüpiter kütlesindeki gezegen, Samanyolu’na benzer galaksi ve benzer tanımlar…
Bu sınıflandırmalardan biriside, uzaydaki objelerin uzaklıklarını belirtmek için kullandığımız “Astronomik Birim(AU)” dir. Bu ölçü birimi sayesinde astronomlar Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığından yola çıkarak, diğer gezegenlerin Güneş ile olan mesafesini AU cinsinden belirliyorlar.
Astronomik Birim Tanımı
Günümüzdeki astronomi çevresinde kullanımına göre bir astronomik birim, 149.597.870,7 kilometredir. Bu mesafe Dünya’nın Güneş’e olan ortalama uzaklığını ifade eder.
Diğer birçok gezegen gibi Dünya’nın da yörüngesi elips olduğu için, yıl içerisinde Dünya ile Güneş arasındaki mesafe 147.095.000 km ile 152.100.000 km arasında değişir. Bu astronomik birim ile 0,982 ve 1.015 değerlerine denk geliyor.
Astronomik Birim Nasıl Ortaya Çıktı
Bu birimin ilk ortaya çıkışı 1960’larda radar ölçümleri ile Güneş Sistemi’ndeki birçok cismin uzaklıklarının doğrudan ölçülmesi sonucunda bulunan büyük sayı yığınlarından kurtulmak amacıyla olmuştur. 1976 yılında Uluslararası Astronomi Birliği’nin 16. Genel kurulunda cisimlerin, uzaklıklarını belirtmek için astronomik birimin kullanılması kararı alınmıştır.
Bu kararın alınmasındaki en önemli etken de, Güneş Sistemi içerisinde çalışılırken, oluşturulan modellerde çok daha kolay bir şekilde oranlama yapılabilmesidir.
Fakat, ilerleyen dönemde yapılan galaksi keşifleri ve bu galaksilerin uzaklıklarının hesaplanması ile, Astronomik Birim de yetersiz kalmıştır. Ve bu yüzden daha büyük uzaklıkları ifade etmek amacıyla, havasız ortamdaki ışık hızı, yeni ölçü birimi olarak Güneş Sistemi dışındaki cisimlerin uzaklıklarını tanımlamak amacıyla kullanıma girmiştir.
Güneş Sistemi’ndeki Bazı Önemli Cisimlerin Güneş’e Uzaklıkları
Işık yılının AU cinsinden değeri:
1 ışık yılı: 63,240 AU
Gezegenlerin astronomik birim(AU) cinsinden Güneş’e olan uzaklıkları:
- Merkür: 0.387 AU
- Venüs: 0.723 AU
- Dünya: 1.000 AU
- Mars: 1.524 AU
- Jüpiter: 5.20 AU
- Satürn: 9.582 AU
- Uranüs: 19.20 AU
- Neptün: 30.047 AU
Cüce Gezegenlerin AU cinsinden Güneş ile aralarındaki mesafe:
- Ceres: 2.769 AU
- Plüton: 39.53 AU
- Eris: 96.4 AU
Güneş Sistemi’ndeki diğer yapılar ile Güneş arasındaki mesafe:
- Asteroid Kuşağı: 2.2 – 3.2 AU
- Kuiper Kuşağı: 30 – 55 AU
- Oort Bulutu: 5000 – 100,000 AU
UzayCo